Program duszpasterski diecezji zielonogórsko-gorzowskiej na czas stanu epidemii
maj 10, 2020 o godzinie 9:13 ,
Brak komentarzy
Zgromadzę was na nowo Ez 11,17
Program duszpasterski diecezji zielonogórsko-gorzowskiej na czas stanu epidemii
A. Wprowadzenie
Oto jest źródło naszej radości i nadziei, które przemienia nasze działanie: nasze
namaszczenia, nasze oddania, nasze czuwanie i towarzyszenie na wszelkie sposoby w tym
czasie. Nie są one i nie będą daremne: nie są oddaniem się śmierci – napisał papież Franciszek w
swej medytacji, nazywanej programem na okres pandemii 1 . Przez ten czas prób i doświadczeń
idziemy więc razem z Ojcem świętym i całym Kościołem. Papież Franciszek ukazuje nam
najpierw ciężar kamienia na grobie Chrystusa, który jawi się jako symbol ludzkiej bezsilności i
pogrzebania wszelkiej nadziei w obliczu pandemii. A jednak, podobnie jak ewangeliczne
niewiasty, które mimo wszystko udały się do grobu, by namaścić Chrystusowe ciało, tak i my nie
powinniśmy dać się sparaliżować przez strach i przygnębiającą siłę wydarzeń. Ojciec Święty
dostrzega, jak wielu ludzi podjęło w czasie pandemii to „namaszczenie
współodpowiedzialności”, dbając o bezpieczeństwo bliźnich i niosąc im pomoc. Zauważa też, że
to kobiety, które gotowe były służyć, stały się pierwszymi świadkami zmartwychwstania
Chrystusa. To właśnie Chrystus Zmartwychwstały ukazał się kobietom, a potem zamkniętym w
Wieczerniku apostołom, mówiąc: Nie bójcie się! Pokój wam! (zob. Mt 28, 10; J 20,19.26). Teraz
przychodzi z tym orędziem także do nas, usuwa kamienie, które nas paraliżują i daje pewność,
że życie zwycięży, a Bóg nigdy nie opuści swojego ludu.
Dziś, kiedy po kilku tygodniach zmagania z epidemią wciąż pulsują w naszych sercach obawy
i niepewność jutra, pamiętajmy o apostołach, którzy po Zmartwychwstaniu posłuszni byli
poleceniu Chrystusa, aby oczekiwać na Ducha Świętego. Trwali więc w Wieczerniku
jednomyślnie na modlitwie razem z Maryją, aż nadszedł dzień Pięćdziesiątnicy, kiedy to
napełnieni Mocą z wysoka wyszli na zewnątrz, by głosić Dobrą Nowinę o zmartwychwstaniu
Chrystusa i przebaczeniu grzechów (zob. Dz 2, 14.38-39). To potężne słowo do dziś zwołuje
rozproszone po całym świecie dzieci Boże w jeden lud, w jedną wspólnotę, w jedno ciało – w
jeden Kościół. Do oczekiwania na Ducha Świętego zaprasza nas dziś także papież Franciszek.
Rzeczą naglącą jest rozeznanie i odnalezienie pulsu Ducha Świętego, aby dać wszystkim razem
nowy dynamizm do działań, świadczących o nowym życiu, które Pan pragnie wzbudzić w tym
konkretnym momencie historii (…). Duch, który nie daje się zamknąć, ani zinstrumentalizować
poprzez istniejące i przestarzałe schematy, sposoby i struktury proponuje, byśmy utworzyli
wspólnie ruch zdolny „uczynić wszystko nowym” (Ap 21, 5) – pisze Ojciec święty.
Papieskie wezwanie chcemy podjąć także w naszej diecezji. Wierzymy, że w czasie
pandemii, izolacji i bolesnych ograniczeń udziału w liturgii, przez głębsze odkrywanie osobistej i
domowej duchowości, przez podejmowane dzieła miłosierdzia oraz przez tęsknotę za
Eucharystią i wspólnotą, uda się nam wykształcić w sobie „przeciwciała solidarności”, o których
pisze Franciszek, i które pomogą nam stopniowo wejść w nowy rytm życia. Wierzymy, że we
właściwym czasie kolejny raz spełni się proroctwo zapisane w Księdze Ezechiela, w którym Bóg
obiecuje swojemu ludowi: Zgromadzę was na nowo (Ez 11, 17).
Ożywieni tą nadzieją, pokornie oddając się Opatrzności Boga, do którego należą losy świata i
każdego z nas, przedstawiamy plan duszpasterski na czas stanu epidemii. Ufamy, że pozwoli on
– mimo tak wielu niewiadomych – wyraźniej zobaczyć drogę, która przed nami.
1 Tekst papieża Franciszka w formie rękopisu otrzymała gazeta "Vida Nueva". Został opublikowany w dniu 17
kwietnia 2020 r. Tłumaczył z hiszpańskiego Kasper Kaproń OFM.
2
B. Idea, cele i etapy planu Zgromadzę was na nowo
Plan duszpasterski na czas stanu epidemii opiera się o następujące założenia:
działania duszpasterskie uwzględniają obowiązujące przepisy sanitarne,
każdorazowe złagodzenie reżimu sanitarnego zmieniać będzie model duszpasterski w
stronę bezpośredniego uczestnictwa wiernych i duszpasterzy w liturgii i formacji.
Główne cele planu duszpasterskiego to:
umożliwienie wiernym bezpiecznego udziału w życiu Kościoła – liturgii i formacji – w
danych warunkach reżimu sanitarnego,
poszerzenie działalności on-line parafii i diecezji.
Mając na uwadze powyższe założenia i cele, wyznaczone zostały trzy etapy realizacji planu
duszpasterskiego. Przejście między etapami będzie uzależnione od obowiązujących przepisów
sanitarnych.
Etap I – „Możliwość”
Na tym etapie nie tyle zachęcamy, co stwarzamy możliwość szerszego udziału wiernych w
duszpasterstwie. Dotyczy ona osób dorosłych, zdrowych i wyrażających pragnienie udziału w
modlitwie oraz liturgii, przy poszanowaniu obowiązujących praw sanitarnych.
Etap II – „Zachęta”
Gdy tylko warunki epidemiczne i przepisy sanitarne na to zezwolą, pojawi się perspektywa
zachęty i zaproszenia do udziału w publicznym życiu Kościoła większej liczby wiernych. Zachęta
nie będzie jednak jeszcze jednoznaczna z przywróceniem zobowiązania np. do udziału w
niedzielnej i świątecznej Mszy św. czy w jakichkolwiek innych wydarzeniach.
Etap III – „Odnowa”
Mając nadzieję na przezwyciężenie epidemii, licząc się zarazem z możliwością koniecznych
zmian w zachowaniach społecznych i formach duszpasterskich, na tym etapie przewidujemy
odrodzenie życia chrześcijańskiego we wszystkich jego wymiarach, co będzie pociągać za sobą
m. in. odwołanie dyspensy od obowiązku uczestnictwa w niedzielnej i świątecznej Mszy św.
oraz przywracanie innych powinności.
C. Realizacja etapu I – „Możliwość”
Pierwszy etap planu duszpasterskiego rozpocznie się 1 maja br. Dotyczy on w pierwszej
kolejności parafii, podstawowej komórki życia Kościoła. Podczas realizacji planu obowiązują
aktualne przepisy sanitarne. Najistotniejsze rozporządzenia dla działalności parafii dotyczą
następujących kwestii:
w kościołach może zgromadzić się określona przepisami liczba osób (1 osoba na 15 m2
powierzchni użytkowej, czyli tych przestrzeni, które w normalnym czasie są dostępne dla
wiernych), z wyłączeniem celebransa i usługujących z zachowaniem dystansu co
najmniej 2 metrów od siebie,
wierni mają obowiązek zakrywania ust i nosa w obiektach kultu religijnego oraz w ich
otoczeniu także podczas trwania obrzędów liturgicznych. Dotyczy to również
usługujących. Z tego obowiązku wyłączeni są jedynie duchowni i to tylko w trakcie
sprawowania kultu religijnego.
W uroczystościach pogrzebowych na cmentarzu może brać udział nie więcej niż 50 osób,
nie wliczając celebransa, usługujących i pracowników firmy pogrzebowej.
3
W związku z tym pierwszy etap obejmuje następujące wytyczne w poszczególnych
obszarach duszpasterstwa.
1. Przepowiadanie słowa Bożego – ewangelizacja i katecheza parafialna
a) Możliwe są spotkania grup parafialnych. Spotkania mogą odbywać się jedynie w kościołach z
zachowaniem limitu uczestników i dystansu, oraz zasłaniania twarzy. Uczestnikami mogą
być tylko osoby dorosłe, nie mające żadnych objawów wskazujących na możliwość
zakażenia koronawirusem.
b) Możliwy jest udział w katechezie przedchrzcielnej. Przygotowanie do chrztu rodziców i
chrzestnych należy przeprowadzać w parafii. Spotkanie może się odbywać jedynie w
kościele z zachowaniem limitu uczestników i zasad sanitarnych.
c) Możliwe jest przygotowanie i udzielanie dzieciom sakramentu pokuty i pojednania oraz I
Komunii św. w formie indywidualnej lub w małych grupach – za zgodą proboszcza i na
wyraźną prośbę rodziców oraz przy ich udziale. Przygotowanie i celebracje mogą odbywać
się tylko w kościele z uwzględnieniem limitu osób i dystansu. W przygotowaniach można
roztropnie wykorzystywać także komunikację on-line. Czas przygotowań i celebracji może
rozciągnąć się nawet na okres wakacyjny. Do dnia 24 maja br. należy przekazać do Wydziału
Duszpasterskiego informacje o ilości dzieci przystępujących w tym czasie do I Komunii św.
oraz o formie ich przygotowania. Należy pamiętać, że rodzice mają prawo zaczekać z
przygotowaniem swoich dzieci. Powrót do wspólnotowego sposobu przygotowania będzie
możliwy po otwarciu szkół.
d) Możliwy jest udział w kursie przedmałżeńskim. Kursy należy przygotować w każdym
dekanacie. Odpowiedzialnym za organizację kursu jest dziekan. Kurs może się odbywać
jedynie w kościele z zachowaniem limitu uczestników i zasad sanitarnych. O dacie i
programie należy poinformować Wydział Duszpasterstwa Rodzin. Spotkania narzeczonych w
poradni rodzinnej są zawieszone do odwołania.
e) Przygotowanie do bierzmowania pozostaje wciąż zawieszone do odwołania. Dotyczy to
także przygotowania dorosłych.
2. Sprawowanie sakramentów, sakramentaliów i nabożeństw
Z zachowaniem przez celebransa zasad higieny opisanych w zarządzeniu z dnia 26 marca br.,
w sprawowaniu sakramentów świętych należy uwzględnić, co następuje:
a) Chrzest
Nie należy odkładać chrztu świętego dzieci rodziców, którzy o to proszą.
Chrztu, po przygotowaniu rodziców i chrzestnych, należy udzielać w kościele podczas
lub poza Mszą św. z uwzględnieniem limitu osób oraz zasad sanitarnych.
Nie należy kumulować chrztów w jednej celebracji.
b) Eucharystia
Służbę liturgiczną mogą tworzyć jedynie osoby, które ukończyły 13 rok życia.
Dzieci, które nie ukończyły 13 lat, mogą uczestniczyć we Mszy św. tylko pod opieką
rodziców.
Dla ułatwienia zachowania zasady dystansu w ławkach należy zaznaczyć miejsca,
które mogą zajmować gromadzący się w kościele. Miejsca te po wyjściu uczestników
spotkania powinny zostać zdezynfekowane.
Zamiast tradycyjnej zbiórki na tacę zaleca się, aby wierni mogli składać ofiary po
zakończeniu Mszy św. do wystawionego w bezpiecznym miejscu koszyka. Zachęcamy
zarazem wszystkich wiernych, pragnących wspomóc wspólnotę Kościoła, do
4
bezgotówkowego dokonywania wpłat na konto parafialne, którego numer znajduje
się w na stronie internetowej parafii i tablicy ogłoszeń.
Usilnie zaleca się wiernym przyjmowanie Komunii świętej na rękę.
Przystępując do Komunii świętej wierni winni odsłonić usta, nie dotykając
zewnętrznej części elementu ochronnego.
Kapłani mogą odprawić cztery Msze św. w niedziele i uroczystości oraz dwie w dzień
powszedni, celem umożliwienia chętnym udziału we Mszy św.
O ile to możliwe, należy unikać koncelebracji.
Podczas sprawowanej przynajmniej raz w tygodniu – jeśli jest wolna intencja – Mszy
św. za dotkniętych pandemią: o pokój wieczny dla zmarłych, zdrowie dla chorych i
wsparcie dla ich bliskich, lekarzy i opiekunów oraz o mądrość dla rządzących i
roztropność dla obywateli, zaleca się korzystanie ze specjalnego formularza Mszy św.
„W czasie pandemii”.
Na zakończenie każdej Mszy św. należy śpiewać suplikacje z prośbą o zachowanie od
pandemii, a także suszy.
c) Pokuta i pojednanie
Aż do Niedzieli Trójcy Świętej trwa okres spowiedzi wielkanocnej. W tym czasie w
szczególny sposób należy dać wiernym okazję do przyjęcia sakramentalnego
rozgrzeszenia.
Sposób celebrowania sakramentu spowiedzi określa rozporządzenie z 26 marca br.
d) Komunia chorych, Wiatyk i sakrament chorych
Sposób sprawowania tych posług określa rozporządzenie z 26 marca br., przy czym
należy zachować obowiązek używania maseczki ochronnej przez celebransa.
Aktualizowane zasady posługi kapelanów szpitalnych ogłoszone zostały w osobnym
dokumencie.
e) Małżeństwo
Małżeństwo można pobłogosławić podczas lub poza Mszą św., z zachowaniem limitu
osób i dystansu.
Narzeczeni mogą zdjąć maseczki podczas składania przysięgi małżeńskiej.
W przypadku przełożenia ślubu, pamiętać należy o ważności dokumentów: metryka
chrztu i dokument USC – 6 miesięcy, protokół przedmałżeński – 1 rok.
f) Pogrzeb
Uroczystości pogrzebowe należy ograniczyć do trzeciej stacji (przy grobie) z
zachowaniem dystansu oraz limitu 50 osób nie wliczając celebransa, usługujących i
pracowników firmy pogrzebowej.
Msza pogrzebowa może być odprawiona bez trumny czy urny w dniu pogrzebu albo
w terminie późniejszym, w zależności od ustaleń z rodziną zmarłej osoby, z
zachowaniem limitu osób i dystansu.
g) Nabożeństwa
Możliwy jest udział w nabożeństwach majowych, czerwcowych oraz innych
zwyczajowo odprawianych w parafiach.
Nabożeństwa należy odprawiać w kościołach z zachowaniem limitu osób i dystansu.
Wszystkich wiernych w maju i czerwcu zachęcamy do odmawiania litanii we
własnych domach.
5
Różaniec w intencji powstrzymania epidemii i suszy odmawiany przez kapłanów w
zamkniętych kościołach o godz. 20.30 można odmówić w kościele o innej porze i z
udziałem wiernych, zachowując limit osób i dystans.
Wciąż niedozwolone są wszelkie procesje.
3. Życie wspólnoty parafialnej
W czasie ograniczonej możliwości gromadzenia się szczególnie ważny jest dostęp wiernych
do informacji o życiu parafii. Z tego względu należy zatroszczyć się o aktualizowanie ogłoszeń na
parafialnych stronach internetowych, profilach społecznościowych i tablicach przed kościołami.
Wszędzie należy umieścić także informację o numerze konta parafialnego, na który wierni mogą
wpłacać ofiary na utrzymanie parafii.
4. Duszpasterstwo on-line
Obecna sytuacja pandemii i związana z nią konieczność izolacji stała się impulsem dla wielu
parafii do poszerzenia swej aktywności w Internecie. Zalecamy duszpasterzom, aby z pomocą
kompetentnych osób, w bezpieczny i zgodny z przepisami kościelnymi sposób uruchamiać i
rozwijać parafialną infrastrukturę internetową oraz parafialne strony internetowe, a zwłaszcza
profile społecznościowe. Doradztwo w tym zakresie oferuje Wydział Nauki Katolickiej oraz
informatyk kurialny.
Należy pamiętać jednak, że wszelkie transmisje celebracji liturgicznych są jedynie
substytutem pełnego uczestnictwa. Z tego względu nie należy propagować utrwalonych nagrań
Mszy św., a jedynie transmisje na żywo (live streaming). Można jednak udostępniać zapis liturgii
słowa wraz homilią.
D. Uwagi końcowe
Prosimy wszystkich duszpasterzy o zgłaszanie swych sugestii i inspiracji do Wydziału
Duszpasterskiego, a w przypadku wątpliwości kontaktowanie się z kanclerzem kurii lub
dyrektorem Wydziału Duszpasterskiego.
Dalsze wytyczne dotyczące obecnego etapu programu czy przejścia do następnego
ogłaszane będą w kolejnych komunikatach.
ks. Robert Patro
dyrektor Wydziału Duszpasterskiego
Zielona Góra, dnia 28 kwietnia 2020 r.
Znak: C2-7/20